Cầu cũ xuống cấp: Nguy cơ hiện hữu và giải pháp đầu tư cấp bách

Lâm Trực@

Hà Nội, 10/9/2024 – Sự cố sập cầu Phong Châu tại Phú Thọ vào ngày 9/9 vừa qua đã để lại những hậu quả nghiêm trọng và tạo nên làn sóng lo ngại về tình trạng xuống cấp của các công trình hạ tầng giao thông trên cả nước. Vụ việc không chỉ khiến nhiều phương tiện và người dân gặp nguy hiểm mà còn đặt ra một câu hỏi lớn: liệu hệ thống cầu cũ đã đến lúc cần được đánh giá lại và thay thế một cách nghiêm túc?

Cầu Phong Châu được xây dựng và đưa vào khai thác từ năm 1995, tính đến nay đã hơn hai thập kỷ. Đây là thời gian không ngắn đối với một công trình chịu tác động của cả thiên nhiên khắc nghiệt lẫn lưu lượng giao thông lớn. Vụ sập cầu này không phải là sự cố đơn lẻ, mà là một trong những ví dụ gần nhất về việc hạ tầng giao thông đã dần trở nên không còn an toàn khi các công trình không được duy tu, bảo dưỡng kịp thời. Sự cố này khiến chúng ta nhớ lại lệnh cấm lưu thông một số phương tiện qua cầu Chương Dương ở Hà Nội vào ngày 10/9. Cầu Chương Dương, dù mới được xây dựng vào thập niên 1980, nhưng hiện đang phải gánh chịu lưu lượng xe cộ vượt xa khả năng thiết kế ban đầu. Sự quá tải liên tục cùng với ảnh hưởng từ biến đổi khí hậu và thiên tai đã làm gia tăng mức độ rủi ro đối với các cây cầu quan trọng này. Đây chính là dấu hiệu cảnh báo rõ ràng về những cây cầu cũ, già cỗi mà nếu không có sự đầu tư kịp thời, có thể gây ra những sự cố tương tự như cầu Phong Châu.

Trong bối cảnh đó, việc xây dựng một cây cầu Phong Châu mới là điều không thể trì hoãn. Cục Đường bộ Việt Nam đã nhanh chóng đề xuất xây dựng lại cầu Phong Châu trên Quốc lộ 32C bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước, với mục tiêu đảm bảo lưu thông và an toàn giao thông cho khu vực. Dự án này được kỳ vọng sẽ thực hiện trong giai đoạn 2024-2025. Đây không chỉ là một giải pháp mang tính cấp thiết mà còn là một bước đi chiến lược nhằm thay thế những công trình cầu cũ, đã không còn đáp ứng được yêu cầu kỹ thuật. Cầu Phong Châu mới không chỉ cần phải được xây dựng với thiết kế hiện đại, khả năng chịu tải cao mà còn phải đảm bảo yếu tố bền vững trước thiên tai. Với vị trí chiến lược nối các huyện Lâm Thao và Tam Nông, cây cầu mới sẽ là mạch máu giao thông quan trọng cho cả khu vực, góp phần không nhỏ vào phát triển kinh tế – xã hội địa phương.

Việc cầu Phong Châu sập đã để lại những hậu quả nặng nề về cả vật chất lẫn tinh thần, trong đó quan trọng nhất là sự mất mát về người. Những sự cố tương tự có thể xảy ra bất cứ lúc nào nếu chúng ta không hành động kịp thời. Những cây cầu già cỗi, xuống cấp đang tiềm ẩn nguy cơ lớn cho giao thông và an toàn cộng đồng. Để tránh những bi kịch tương tự, việc đầu tư, nâng cấp cơ sở hạ tầng, đặc biệt là những cây cầu lâu đời trên khắp cả nước, là yêu cầu cấp thiết. Trước đó, lệnh tạm dừng khai thác cầu Trung Hà, cũng thuộc địa phận tỉnh Phú Thọ, đã được đề xuất như một biện pháp phòng ngừa sau sự cố cầu Phong Châu. Điều này cho thấy sự nhạy bén trong việc dự đoán và phòng tránh các rủi ro tiềm ẩn. Nhưng điều quan trọng hơn là cần có một chiến lược dài hạn để kiểm tra, đánh giá toàn diện hệ thống cầu đường, đặc biệt là những công trình cũ.

Thiên tai, đặc biệt là lũ lụt, đã và đang gây ra những tác động tiêu cực đáng kể lên hệ thống giao thông của đất nước. Những cây cầu nằm trên các tuyến đường huyết mạch, bắc qua những con sông lớn như sông Hồng, sông Thao, sông Đà, thường xuyên phải đối mặt với nguy cơ xói mòn, lún sụt, hay sập trụ cầu do nước lũ dâng cao. Sự kết hợp giữa yếu tố thiên nhiên khắc nghiệt và sự cũ kỹ của các công trình khiến bài toán đầu tư vào hạ tầng giao thông trở nên cấp bách hơn bao giờ hết. Thiên tai có thể không tránh được, nhưng thiệt hại hoàn toàn có thể giảm thiểu nếu chúng ta chủ động trong việc bảo trì và nâng cấp hạ tầng, đặc biệt là các công trình cầu đường có vai trò quan trọng.

Sự cố sập cầu Phong Châu mang tới cảnh báo nghiêm túc về việc duy tu, bảo dưỡng, và đầu tư vào hạ tầng giao thông. Những cây cầu đã già cỗi, được xây dựng đã lâu, bằng công nghệ lạc hậu, bị khai thác quá tải luôn ẩn chứa những nguy cơ đe dọa an toàn của hàng triệu người tham gia giao thông mỗi ngày. Trong bối cảnh thiên tai ngày càng diễn biến phức tạp, biến đổi khí hậu tác động mạnh mẽ, việc đầu tư xây dựng lại cầu Phong Châu và các công trình cầu cũ khác cần được ưu tiên hàng đầu. Hành động kịp thời hôm nay sẽ giúp chúng ta tránh được những thảm họa trong tương lai, đồng thời đảm bảo sự phát triển bền vững và an toàn cho hệ thống giao thông quốc gia.