Khi tranh luận cần phải có những yếu tố nào?

Khoai@

Một đoạn clip gần đây đã ghi lại cảnh các Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) hăng say tranh luận về nồng độ cồn trong máu khi lái xe, và điều này khiến tôi phải suy ngẫm về khả năng tranh luận của họ. Dù mỗi người có một quan điểm riêng, nhưng điều làm tôi lo lắng không phải là sự đúng sai của các ý kiến, mà là cách thức và khả năng tranh luận của các ĐBQH. Chân lý không phải lúc nào cũng đến từ âm lượng lớn hay thái độ lấn át, thậm chí cũng không phải từ số đông.

Ảnh minh họa.

Chất vấn và thảo luận tại Quốc hội đòi hỏi các ĐBQH phải có kỹ năng tranh biện khoa học. Thắng thua trong tranh luận không phải là mục tiêu chính, mà là việc tìm ra chân lý, tạo sự đồng thuận và phần nào đó giúp bản thân trưởng thành hơn.

Kiến thức sâu rộng

Trước tiên, ĐBQH cần có kiến thức sâu rộng về các lĩnh vực liên quan như luật pháp, kinh tế, xã hội, y tế, giáo dục, v.v. Điều này giúp họ hiểu rõ và phân tích các vấn đề đang được thảo luận. Họ cần nắm vững các quy định pháp luật, hiến pháp, và các văn bản pháp quy khác để đảm bảo các lập luận và đề xuất của mình là hợp pháp và phù hợp với định hướng phát triển của đất nước. Đồng thời, họ phải cập nhật thông tin, dữ liệu thực tế từ cuộc sống, từ các cơ quan, tổ chức, địa phương để có cái nhìn chính xác và khách quan về các vấn đề.

Thái độ công tâm

Thứ hai, cần có thái độ công tâm, nghĩa là khách quan và không thiên vị. ĐBQH cần đặt lợi ích quốc gia, dân tộc lên trên hết, không để lợi ích cá nhân hay nhóm ảnh hưởng đến quyết định và lập luận của mình. Họ cũng cần lắng nghe và tôn trọng các quan điểm khác nhau, tạo ra một môi trường tranh luận lành mạnh và xây dựng.

Trách nhiệm và tâm huyết

Các ĐBQH cần có trách nhiệm và tâm huyết. Nghĩa là phát biểu nghiêm túc, nhưng có trách nhiệm cao với xã hội; làm việc với tinh thần vì dân phục vụ, luôn tâm huyết và cống hiến hết mình cho công việc. Phát biểu của ĐBQH có ảnh hưởng rất lớn đến suy nghĩ của công chúng, và nếu thiếu trách nhiệm hoặc sai thì hậu quả là rất lớn.

Bài học từ phát biểu vừa kém hiểu biết lại vừa thiếu trách nhiệm của đại biểu Lưu Bình Nhưỡng vào sáng 31/10/2018 là một ví dụ điển hình. Ông Nhưỡng phát biểu rằng: “Sai phạm rất là khủng khiếp: Không thụ lý tin báo tố giác tội phạm là 94%, chậm gửi quyết định cho viện kiểm sát 80%, xử lý tin quá hạn 99,7%, vi phạm tống đạt là 100%”. Phát biểu này đã tạo nên làn sóng phản ứng dữ dội từ cử tri cả nước, đặc biệt là từ ngành công an.

Phản ứng lên đến đỉnh điểm khi ông Nhưỡng không nhận sai và lên mạng phân trần, có ý đổ lỗi cho đại biểu Nguyễn Hữu Cầu và dường như mượn việc giải thích để tiếp tục bôi xấu ngành công an. Hàng trăm bài viết và hàng vạn status biểu hiện sự phẫn nộ về phát biểu sai trái đó đã lan truyền trên mạng. Bộ Công an thậm chí đã có kiến nghị gửi Đảng đoàn Quốc hội, đề nghị xem xét lại tư cách của đại biểu Lưu Bình Nhưỡng.

Phát biểu của ông Dương Trung Quốc vào sáng 2/11/2017 về vụ Đồng Tâm cũng là một ví dụ khác về sự kém hiểu biết và thiếu trách nhiệm. Ông nói: “Tôi đã chứng kiến cảnh người dân và những người bị giữ chia tay nhau nên tôi biết. Tuy nhiên, tôi không biết đến bây giờ Hà Nội đã thanh toán tiền cơm cho họ chưa, dân bỏ tiền túi ra nuôi dưỡng anh em…”. Phát biểu này ngay lập tức bị phản ứng mạnh mẽ từ các ĐBQH khác và làm cộng đồng mạng dậy sóng. Các thế lực thù địch cũng lợi dụng phát biểu này để chống phá nhà nước.

Mời xem clip tại đây [Tranh Luận của ĐBQH]

Kỹ năng tranh luận

Để tranh luận hiệu quả, ĐBQH cần có kỹ năng thuyết phục, lắng nghe, phản biện và quản lý thời gian. Họ cần khả năng trình bày ý kiến một cách rõ ràng, logic và thuyết phục, sử dụng bằng chứng và lập luận chặt chẽ; biết lắng nghe, tiếp thu các ý kiến khác một cách hợp lý; có khả năng đặt câu hỏi, phân tích, và phản biện lại các lập luận của người khác một cách sắc sảo và đúng trọng tâm; và biết phân bổ thời gian hợp lý trong quá trình tranh luận để trình bày đầy đủ các ý kiến của mình mà không lãng phí thời gian của Quốc hội.

Phát biểu với âm lượng lớn, thái độ lấn át nhưng thiếu tính thuyết phục, lập luận lộn xộn, không biết cách phản biện và quản lý thời gian sẽ không thể thuyết phục được ai. Một số ĐBQH thay vì tham gia tranh luận thì lại đặt những câu hỏi theo trend xã hội, mục đích dân túy, lấy lòng số đông. Điều này không đảm bảo tính thuyết phục và không đáp ứng được yêu cầu của cử tri.

Những yếu tố trên giúp ĐBQH có thể tham gia tranh luận một cách hiệu quả, đóng góp tích cực vào quá trình xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật cũng như phát triển đất nước.